Verkiezingsbeloften onder de loep: VVD Hollands Kroon

Hollands Kroon – Politieke partijen beloven in aanloop naar de verkiezingen hemel en aarde aan de kiezer, maar lang niet alles wordt vervolgens waargemaakt. Over minder dan een jaar zijn er weer verkiezingen voor de gemeenteraad, tijd om de balans op te maken. De komende maanden analyseren we elke week één partij. Wat is er terechtgekomen van de verkiezingsbeloften? Waar hebben zij zich deze bestuursperiode hard voor gemaakt? Hoe hebben zij gestemd en hoe verhoudt zich dat tot hun verkiezingsprogramma van 2022?

In 2022 presenteerde de VVD in Hollands Kroon haar verkiezingsprogramma met ambities voor de periode 2022-2026. Inmiddels is de coalitie, zonder de VVD, maar met partijen als Onafhankelijk Hollands Kroon, PvdA, SHK, D66 en aanvankelijk GroenLinks, ruim drie jaar bezig met het uitvoeren van het akkoord ‘Samen bouwen aan vertrouwen’. Uit de tussentijdse voortgangsrapportage van het college blijkt dat de gemeente “de afgelopen drie jaar hard heeft gewerkt” aan de punten uit dat coalitieakkoord. Welke speerpunten van de liberale oppositiepartij zien we terug in het gevoerde en gerealiseerde beleid? We concentreren ons in deze analyse op twee belangrijke speerpunten van de VVD, namelijk woningbouw en de onroerendezaakbelasting (OZB).

Woningbouw en woonbeleid
Het aanpakken van de woningnood stond zowel bij de coalitie als bij de vierkoppige VVD-fractie hoog op de agenda. In het coalitieakkoord werd het versnellen van woningbouw expliciet genoemd als prioriteit. Er is een actief programma opgezet om de bouw van woningen te stimuleren, met aandacht voor een evenwichtige woningvoorraad voor alle doelgroepen (sociale huur, middenhuur en vrije sector). Dit komt grotendeels overeen met de inzet van de VVD in 2022: ook de liberalen pleitten voor een proactieve aanpak om sneller te bouwen, desnoods buiten de bestaande bouwgrenzen. Zo wilde de partij meer bouwlocaties aanwijzen “indien nodig ook buiten de rode contouren”, om het woningtekort terug te dringen.

In de praktijk heeft de coalitie stappen gezet die aansluiten bij die koers. Vorig jaar riep de gemeenteraad het college op om 500 tijdelijke woningen versneld te realiseren. In reactie daarop wees het college drie concrete locaties aan, in Den Oever, Anna Paulowna en Wieringerwaard, waar versneld woningen gebouwd kunnen worden. “Er is veel vraag naar woningen, ook in kleinere dorpen. Met deze locaties kunnen we snel iets doen”, lichtte verantwoordelijk wethouder Mark Versteeg destijds toe. Die aanpak weerspiegelt de wens uit het VVD-programma om snel nieuwe woningen te creëren. Ook het experimenteren met vernieuwende woonvormen komt terug in het beleid, de gemeente geeft inmiddels aan dat innovatieve woonvormen, zoals kleine woongemeenschappen, CPO’s  of tiny houses, zijn opgenomen in de nieuwe woonplannen. Dat sluit naadloos aan bij de ideeën die de VVD in 2022 naar voren bracht over bijvoorbeeld mantelzorgwoningen en andere alternatieve woonvormen.

Toch klinkt er ook kritiek dat de uitvoering achterblijft bij de ambities. Diverse raadsleden merken op dat er wel veel plannen zijn, maar dat het aantal daadwerkelijk gebouwde huizen nog beperkt is. Zo juichen eigenlijk alle raadsfracties woningbouwambities van het college toe, maar maakt ook iedereen zich zorgen of de beoogde 3.200 permanente woningen en 500 flexwoningen wel op tijd gerealiseerd worden. De VVD deelt die zorg, de partij wil dat er resultaten worden geboekt, zodat inwoners in alle kernen betaalbaar kunnen wonen. Als constructieve oppositiepartij heeft de VVD initiatieven gesteund die passen bij haar programma, bijvoorbeeld het beschikbaar stellen van extra startersleningen voor jonge huizenkopers, maar blijft zij kritisch op het tempo.

OZB, een botsing van stromingen
Dan een ander twistpunt tussen de VVD enerzijds en de coalitiepartijen en college anderzijds.  Waar op het gebied van wonen de visies grotendeels overlappen, botst het als het gaat om de onroerendezaakbelasting (OZB). In haar verkiezingsprogramma stelde de VVD duidelijk: “geen verhoging van de OZB voor huiseigenaren”. Liever nog zag de VVD een verlaging of hooguit een aanpassing voor inflatie.

De realiteit is echter dat de coalitie tijdens de begrotingsbehandelingen besloot de OZB toch te verhogen. Eind 2023 stemde de gemeenteraad voor een extra OZB-verhoging van 5% boven op de inflatiecorrectie. Die maatregel moest “met het oog op de komende jaren” een verwacht financieel tekort vanaf 2026 helpen opvangen. Voor huizenbezitters betekende dit dat de OZB in 2024 in totaal met circa 8% omhoog ging (3% inflatie plus 5% extra). De VVD verzette zich fel tegen dit besluit, de liberalen waren de verklaarde tegenstander van een OZB-verhoging, maar stonden daarin vrijwel alleen.

Fractielid Rick Boersen (VVD) probeerde vervolgens bij de begroting voor 2025 wederom de koers te wijzigen. In november 2024 diende de VVD meerdere amendementen in om zowel een nieuwe als de eerdere extra belastingverhoging terug te draaien. Boersen hield een stevig pleidooi om de OZB-verhoging te schrappen voor zowel huiseigenaren als bedrijven. Hij herinnerde het college aan een eerdere toezegging dat de verhoging ongedaan gemaakt zou worden als die niet strikt noodzakelijk bleek voor een sluitende begroting. Inmiddels stonden er namelijk meevallers in de boeken en waren in de nieuwe begroting bovendien ruim 5 miljoen euro aan extra uitgaven gepland.

Volgens de VVD was de extra aanslag op de portemonnee van inwoners dus onnodig en ongepast. Een raadsmeerderheid dacht daar echter anders over. De coalitiepartijen hielden vast aan de ingezette lijn en verwierpen de VVD voorstellen. Daarmee bleef de eerdere OZB-verhoging gewoon van kracht. Het college gaf wel aan de zorgen van verenigingen en stichtingen, die ook meer OZB moeten betalen, te willen ondervangen door te kijken naar een compensatie. Voor de gemiddelde inwoner betekent het echter dat de woonlasten zullen stijgen, ondanks de VVD-belofte om die juist niet te laten toenemen.

Samenvattend
Op het gebied van woningbouw vertoont het gemeentebeleid duidelijk overeenkomsten met de liberale verkiezingsbeloften. De ambitie om sneller te bouwen, nieuwe woonvormen toe te staan en starters te helpen is herkenbaar in de liberale beloften. De VVD heeft als constructieve oppositie actief bijgedragen aan deze thema’s en ziet daarmee onderdelen van haar programma (langzaam) gerealiseerd worden.

Wanneer het aankomt op de OZB en de lokale lasten, is het beeld anders. Hier heeft de coalitie keuzes gemaakt die lijnrecht tegenover de VVD inzet staan. Waar de VVD een pas op de plaats of zelfs verlaging bepleitte, heeft de coalitie de OZB verhoogd om haar ambities te realiseren. Toch blijft de toon van de VVD kritisch-constructief op al het beleid van de gemeente. Daarnaast schroomt de VVD niet om de vinger op de zere plek te leggen als het gaat om beloftes die (nog) niet waargemaakt zijn. In de laatste negen maanden tot de verkiezingen van 2026 zal moeten blijken in hoeverre de liberale speerpunten alsnog verder tot uiting komen in Hollands Kroon.

Reactie VVD Hollands Kroon
Regio Noordkop biedt elke fractievoorzitter de mogelijkheid om te reageren op de geschreven analyse. De reactie van VVD-fractievoorzitter Petra Borst is als volgt:

“Wij hebben in deze raadsperiode gekozen voor een constructieve en liberale oppositierol: kritisch op inhoud, maar altijd bereid om mee te denken en verantwoordelijkheid te nemen. Wij hebben ons ingezet voor minder regels en meer ruimte voor inwoners én ondernemers. We stemden in met voorstellen die goed onderbouwd waren en bijdroegen aan een sterker Hollands Kroon. Tegelijk bleven we scherp op de financiën, uitvoering en haalbaarheid. Zorgen blijven er op het gebied van woningbouw, regeldruk en belasting. Ondanks veel plannen blijft de oplevering van woningen achter, en zijn procedures juist ingewikkelder geworden – zoals de verplichte toetsing bij de welstandscommissie, waar wij ons altijd tegen hebben verzet.

Een blijvend twistpunt is de verhoging van de OZB. De VVD beloofde géén lastenverhoging, anders dan de inflatiecorrectie voor huiseigenaren. Toch besloot een raadsmeerderheid anders. Wij hebben alles op alles gezet om die verhoging terug te draaien, maar vonden helaas geen meerderheid. Waar wij ons zorgen over maken is het gebrek aan aandacht voor economie en bedrijvigheid. Het college lijkt vooral op de rem te trappen, terwijl het tekort aan bedrijventerreinen groeit. Tegelijk zijn er ook concrete resultaten geboekt. Dankzij ons voorstel mogen agrariërs nu kleine windmolens plaatsen. En we blijven druk zetten op het college om eindelijk te komen met een huisvestingsplan voor arbeidsmigranten – iets wat broodnodig is om reguliere woningen te ontlasten.

Tot slot zijn we positief over de stappen op het gebied van zorg, sport en het ondersteunen van verenigingen. Hier zien we initiatieven die passen bij onze visie: ruimte geven aan mensen die zelf willen bijdragen aan hun leefomgeving.”

[box type=”info” align=”” class=”” width=””]Disclaimer: niet alle punten uit het verkiezingsprogramma kunnen uitvoerig besproken worden. Daarom is bij elke fractie gekeken naar de onderwerpen waar zij zelf de meeste nadruk op legden bij de voorgaande verkiezingen, waar tijdens deze bestuursperiode veel aandacht aan is besteed en/of opvallend (stem)gedrag. Een stem of houding die afwijkt van een standpunt uit het verkiezingsprogramma is immers meer noemenswaardig dan iets wat in de lijn der verwachtingen ligt.[/box]