Column: burgemeester frustreert ten onrechte besluitvorming over bestuurlijke integriteit

De gemeente Den Helder is al maanden bezig een protocol vast te stellen dat moet worden gevolgd bij vermoedens of meldingen van bestuurlijke integriteitsschendingen door politieke ambtsdragers, zoals belangenverstrengeling of verkeerd omgaan met bepaalde informatie. Waarom duurt het vaststellen van dit protocol zo lang?

Onderdeel van het protocol is de aanwijzing van een vertrouwenspersoon, waarbij de (vermoedelijke) integriteitsschendingen gemeld kunnen worden. Dit is het stukje waar de besluitvorming op vastloopt. Het voorstel van het college van burgemeester en wethouders is dat burgervader Jan de Boer de rol van vertrouwenspersoon op zich neemt, maar een meerderheid van de gemeenteraad heeft liever een extern vertrouwenspersoon.

Slecht idee
Ik begrijp dat deel van de raad wel. In eerste plaats is het in mijn optiek al vreemd dat de door het college aangewezen vertrouwenspersoon zelf onderdeel van het geheel is. Het gaat immers om integriteitsschendingen door politieke ambtsdragers, waarvan de burgemeester er zelf een is. Waar gaat iemand dan heen als de integriteitsmelding over de vertrouwenspersoon zelf gaat? Of, wat als de burgemeester zelf een melding wil doen?

Met de burgemeester als vertrouwenspersoon is dit niet alleen iemand binnen de organisatie, maar ook nog eens degene met de hoogste functie. Een beetje hetzelfde idee als dat John de Mol de vertrouwenspersoon binnen Talpa zou zijn. Laat het duidelijk zijn, ik zeg niet dat burgemeester De Boer niet integer is, maar wel dat bewust moet worden gekeken naar de positie van degene die je aanwijst als aanspreekpunt voor dit soort zaken.

Extern vertrouwenspersoon
Als één persoon of één fractie behoefte heeft aan een extern vertrouwenspersoon zou dat in principe al genoeg moeten zijn, maar het zijn er meer en dan spreek ik over zowel coalitie als oppositie. De Helderse burgervader beroept zich telkens op zijn wettelijke taak; burgemeesters zijn verantwoordelijk voor het bevorderen van de bestuurlijke integriteit. Bovendien is het toegestaan om iemand, wie dan ook, mee te nemen naar het gesprek met de burgemeester en de griffier. Dat zou volgens De Boer genoeg moeten zijn.

Een meerderheid van de raad is het daar dus niet mee eens. Tijdens de vorige gemeenteraad, op 9 oktober, werd het protocol behandeld. Hierbij diende GroenLinks een amendement in om een extern vertrouwenspersoon beschikbaar te stellen. Dat leek op een meerderheid te kunnen rekenen, totdat de burgemeester als voorzitter van de vergadering opeens besloot het voorstel van de agenda te halen. Dit roept vragen op.

Stemming uitgesteld
Ten eerste, waarom? De burgemeester vreest, zoals hij zelf zei, dat hij “met een pistool zonder kogels” komt te staan als een extern persoon zijn taken overneemt en wil meer tijd om dit uit te zoeken, maar met het pistool dat de burgemeester nu trekt schiet hij zichzelf in eigen voet. De raad zegt namelijk dat dit niet zijn taak zou moeten zijn. Het amendement van GroenLinks zal met minstens dezelfde hoeveelheid steun blijven bestaan. Dus waarom de stemming uitstellen?

Wellicht een belangrijkere vraag: mag dit zomaar? In artikel 34 van het Reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de gemeenteraad van Den Helder staat vermeld: “Een collegevoorstel aan de raad dat vermeld staat op de voorlopige agenda van de raadsvergadering, wordt niet ingetrokken zonder toestemming van de raad.” Die toestemming was er niet en is ook niet gevraagd.

Wat de raad betreft had de stemming gewoon kunnen plaatsvinden. Geen enkel raadslid maakte overigens bezwaar tegen het overtreden van de regels door de burgemeester. Zijn ze misschien niet goed op de hoogte van hun eigen regels? Wat ik niet begrijp is waarom het allemaal zo moeilijk moet. Het is duidelijk dat een meerderheid van de raad behoefte heeft aan een extern vertrouwenspersoon. Waarom zou je daar geen gehoor aan geven?