Echt of nep: cyberveiligheid voor senioren

Het zag in schouwburg De Kampanje in Den Helder woensdagmiddag grijs van de mensen. De politie, Rabobank en NHVeilig hadden een bijeenkomst georganiseerd over cyberveiligheid voor senioren. Het programma werd begeleid door niemand minder dan Anita Witzier, een bekend gezicht voor deze leeftijdscategorie. Tijdens de bijeenkomst is aan de hand van korte filmpjes verschillende vormen van onlinecriminaliteit uitgelegd. Een panel met deskundigen van de deelnemende organisaties gaf naast de uitleg ook tips wat men kan doen als het mis is gegaan.

De bijeenkomst werd geopend door een woord van wethouder Peter de Vrij. Hij noemde zichzelf een “boomer” en vertelde hoe ook hij een vorm van oplichting heeft meegemaakt. Een mooie jas besteld en betaald via het internet. Het geld was weg en de jas heeft hij nooit zien verschijnen. Hij benadrukte ook: “Druk niet te snel op linkjes en check even of de website wel degelijk klopt”.

De meest verrassende les van de middag was een optreden van een acteur. Hij had zich voorafgaand aan de bijeenkomst voorgedaan als een persoon met een “wedstrijd”. Deelnemers konden meedoen aan een loterij waarbij twee i-Pads te winnen waren. Later op het podium vertelt hij hoe hij het gedaan heeft en deelt hij de resultaten. Hij vertelde: “Als eerste heb ik de gegevens genoteerd. Wanneer dat makkelijk ging, heb ik gevraagd om een foto van het identiteitsbewijs. De stap naar een foto van de bankpas was daarna zo genomen, al was dat bij sommige met wat aandringen”. De vraag waarom hij deze foto’s nodig had, beantwoorde hij met een simpele: “Het is voor het systeem, een simpele formaliteit”. Zo makkelijk kan het zijn.

Uitslag
Tweeëndertig mensen zijn aangesproken door de acteur. Tien hadden vriendelijk bedankt om mee te doen aan de wedstrijd. Tweeëntwintig mensen hebben daadwerkelijk hun gegevens gedeeld en laten fotograferen. De schaamte hiervoor was voelbaar in de zaal. Anita drukte de mensen op het hart: “Het is nooit jouw schuld”. Een van de deelnemers die haar gegevens had prijsgegeven durfde hiervoor uit te komen. Zij vertelt: “Ik had al zo’n onderbuikgevoel, maar ik dacht: het zal hier toch wel niet gebeuren. “Het leek zo’n betrouwbare, aardige jongeman”. Mevrouw noemde het dan ook: “Een geweldig leermoment”.

In het panel van deskundigen zat ook een spreker namens de politie. Shyenne is digitaal professional bij het team van Den Helder. Zij vertelt dat de inbraken in huis plaats gaan maken voor inbraken online. Volgens haar maakt zo’n inbraak op privacy nog meer impact, juist omdat het niet verwacht wordt: “je waant je veilig”.

112 bellen
Wanneer iemand het slachtoffer is van “digitale delicten”, maar ook van een nepagent voor de deur, mag er altijd gebeld worden met 112. Via het keuzemenu wordt er doorverbonden naar de juiste afdeling. Als het nodig mocht zijn, komt de politie langs om ondersteuning te bieden aan het slachtoffer en aangifte op te nemen,. Wanneer dat niet het geval is kan er een afspraak gemaakt worden om later langs te komen. De politie heeft dit in het leven geroepen om sneller het digitale spoor te kunnen volgen. Na een reguliere afspraak die pas vaak na drie weken plaatsvindt, kan weinig meer gedaan worden.

Meer informatie over dit onderwerp is onder meer te vinden op de website van criminaliteitspreventie en veiligheid. Kopgroep Bibliotheken heeft verschillende cursussen over het omgaan met computers en biedt ook hulp bij digitaal contact met de overheid.