Column: Is Burgerberaad Schagen fopspeen?
De gemeente Schagen is van plan om een Burgerberaad te houden als de gemeenteraad daar op 9 mei mee akkoord gaat. Columnist Hoekstra schreef er al over. Het verschijnsel G1000 is al meer dan 12 jaar oud. Het begon in 2011 in Brussel waar zo’n zevenhonderd mensen met elkaar enkele onderwerpen bespraken. De mensen werden door loting geselecteerd en ze bepaalden zelf welke onderwerpen op de agenda werden gezet. Het was een idee van schrijver/cultuurcriticus David van Reybrouck die ons huidige parlementaire stelsel als ondemocratisch van de hand wijst. Hij vindt dat echte democratische beslissingen genomen moeten worden door ‘lotelingen’. Dat is volgens hem pas echt democratisch. Sinds die eerste bijeenkomst van uitverkorenen in Brussel zijn er ook al meerdere ‘burgertoppen’ gehouden in Nederlandse gemeenten. Maar niet in de geest van Reybroucks idee.
Wim Voermans schreef samen met Geerten Waling een boekje over het democratische gehalte van gemeenten waarin ook de G1000 aan de orde komt. In juni 2017 besloot de gemeente Enschede om een G1000 te organiseren met als thema ‘vuurwerk’. Sinds het grote vuurwerkdrama in het jaar 2000 is het een onderwerp dat menige Enschedeër bezighoudt. Net als in Schagen koos de gemeente Enschede vooraf een onderwerp en bepaalde daarmee de agenda. Beslist niet conform Reybroucks idee. Uiteindelijk kwamen er 350 deelnemers om over dat onderwerp te discussiëren. In de eerste ronde werden de ideeën en voorstellen geïnventariseerd. Blijkbaar werden die voorstellen eerst door ambtenaren bekeken op (financiële en juridische) haalbaarheid, want de meeste verdwenen rechtstreeks in de prullenbak. Vervolgens werden er door de verenigde vergadering van het beraad drie voorstellen ‘aangenomen’: namelijk het instellen van vuurwerkvrije plekken, het opzetten van een informatiecampagne en op scholen het gevaar van vuurwerk aan de orde te stellen. Er zal vast ook wel een voorstel zijn geweest om een totaal vuurwerkverbod in te stellen. Maar die was er al uitgefilterd. Voermans noemt het dan ook geen revolutionaire voorstellen. Maar door te luisteren naar die 350 deelnemers toonden de raad en het college hun ‘empathie’ voor de Enschedese bevolking. De burgemeester noemde hen ‘vaardige en aardige burgers’. ‘Met een echte G1000 heeft dit inspraaktraject natuurlijk niets te maken,’ aldus Voermans.
Een gemeenteraadslid van Hollands Kroon betitelde mij eens als een ‘betrokken’ burger. Dat is ook zo’n uitspraak die de afstand tussen politicus en inwoner eerder vergroot dan verkleint en laat zien dat je niet serieus wordt genomen. Een G1000 wordt door Voermans gezien als een mogelijke fopspeen. Een democratische ‘zoethouder’. Je invloed is slechts schijn. Een definitief besluit van zo’n burgertop heeft geen enkele juridische waarde en kan zo door de raad en het college naast zich neer worden gelegd. Ze zijn niet gehouden tot het opvolgen van deze besluiten. Het zijn slechts adviezen.
Zoals Hoekstra zegt mag niet van tevoren al het thema van de eerste bijeenkomst bepaald worden. Dat doet de burgertop zelf tijdens die eerste bijeenkomst. Wie kan van tevoren zeggen welk onderwerp de meerderheid van die 350 deelnemers belangrijk vindt? Misschien is dat wel een heel ander onderwerp dan wat Schager ambtenaren nu op de agenda hebben gezet. Men dient te beginnen met een ‘democratisch’ gekozen thema anders is het burger beraad een wassen neus.
De eerste burgertop in Brussel besprak de volgende belangrijke thema’s: sociale zekerheid, de verdeling van de rijkdom en immigratie. Me dunkt belangrijker zaken dan te gaan filosoferen over een leefbare toekomst. Hoewel, uit dat thema kunnen zomaar voorstellen over een betere sociale zekerheid en een eerlijker verdeling van rijkdom voortvloeien. Of: hoe moeten we omgaan met immigratie. Een leefbare toekomst zonder goede sociale zekerheid en zonder een eerlijke verdeling van rijkdom is ondenkbaar en onleefbaar.
We zullen zien welke kant een G1000 in Schagen opgaat. Als er maar op democratische wijze een voorzitter wordt gekozen. Dat deed men in Enschede niet. Daar was het de burgemeester die zichzelf die taak toe eigende.
2 gedachten over “Column: Is Burgerberaad Schagen fopspeen?”
Ha Kees,
Als organisator en moderator – zo je wilt ‘de voorzitter’ – van de G1000Enschede wil ik toch een aantal stellingen in jouw column corrigeren. Je ziet: niet de burgemeester was de voorzitter, maar een vertegenwoordiger van de onafhankelijke stichting G1000.nu, opgericht door burgers en gerund door burgers. Net als in Schagen namen wij de organisatie in Enschede pas op ons nadat het college een partnerovereenkomst ondertekende, waarin zij de onafhankelijkheid van het burgerberaad garandeerden. Dat zij zelf het onderwerp hebben aangedragen doet daar niet aan af: het onderwerp is een goede reden om naar de zaal te komen. Daarna is het bij een G1000 aan de deelnemers om zelf de agenda, de onderwerpen waarover gesproken wordt, te bepalen. Dat leidt tot een groot aantal ideeen en voorstellen, die niet perse door alle deelnemers gedragen worden. Dus volgt er op geheel democratische wijze een nadere selectie van voorstellen met behulp van een stemming door de deelnemers. Daar komt dus geen evaluatie door een ambtenaar aan te pas, de uitslag is een perfecte afspiegeling van wat de deelnemers na rijp beraad echt belangrijk vinden. Tot nu toe dus echt nog geen fopspeen. Last but not least heeft nog niet zolang geleden de (burger)voorzitter van de monitor/klankbordgroep van de G1000Enschede, die door het Burgerberaad was ingericht om de implementatie van de uitkomsten te volgen, publiekelijk aangekondigd dat de groep zich op zou heffen, omdat alle voorstellen van het burgerberaad gerealiseerd waren. Chapeau dus! Er zijn vele kostbare beleidsprocessen die dat echt niet over zichzelf kunnen zeggen, simpelweg omdat de resultaten ervan onder in een la liggen te verstoffen. Nog een detail: de Nederlandse G1000 die zich in de afgelopen 10 jaar heeft ontwikkeld is echt iets anders dan de G1000 die in 2011 door een aantal Belgische wetenschappers en kunstenaars georganiseerd is en waarvan David van Reybrouck de woordvoerder was. En Wim Voermans: we kennen hem als iemand die de formaliteiten van ons democratische stelsel bewaakt en dat doet hij goed. En in formele zin heeft een Burgerberaad G1000 inderdaad geen enkele betekenis. Maar de manier waarop het stelsel functioneert wordt niet alleen bepaald door de formaliteiten, maar ook en vooral door hoe de mensen ermee omgaan. En daar ligt de kracht van het burgerberaad G1000: door de georganiseerde dialoog van overheid, burgers en werkgevers met elkaar herstelt het vertrouwen en ontstaat de bereidheid om samen op te trekken. Dat is de echte kracht van een G1000, iets waar Wim Voermans als leider van de eigen faculteit volop gebruik gemaakt heeft, maar waarvan hij de waarde voor onze democratie kennelijk niet ziet!
PS: oh ja, de afsluitende Burgerraad wordt inderdaad voorgezeten door bijvoorbeeld de burgemeester. Omdat we graag een goede ervaren technische voorzitter hebben. Maar er wordt zeer op toegezien dat hij de besluitvorming niet oneigenlijk beïnvloed. Kom maar kijken!
alles terzijde citaat uit bovenstaande geeft de uitkomst.
in formele zin heeft een Burgerberaad G1000 inderdaad geen enkele betekenis aldus de Heer van Dijk dus afschieten dit project zonde van de tijd en de inzet van schaars en duur personeel stoppen dus er is zat werk te doen in de gemeente Schagen dus handen uit de mouwen en geen pennen likken achter je bureau .