Verkiezingen in een nieuw jasje
Anna Paulowna – Het is vast nog niet vergeten, de lange wachttijden afgelopen 15 maart na de verkiezingen voor Provinciale Staten en de Waterschappen. Bij deze verkiezingen waren er in het hele land veel langere wachttijden dan gebruikelijk en kende het telproces extreme uitschieters tot wel half vijf s’ nachts. Daarbij kon zelfs rond die tijd op sommige bureaus nog steeds geen uitslag worden geproduceerd. Het is ook niet vreemd dat oververmoeide stembureauleden na 22 uur achtereen in touw geweest te zijn (hoezo arbeidstijdenwet?) niet helemaal scherp meer zijn bij hun belangrijke taak.
De Nederlandse vereniging voor burgerzaken (NVVB) heeft nu een aantal opmerkelijke aanbevelingen gedaan aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en daarmee aan gemeenten voor de komende verkiezingen.
Nieuwe stembiljetten en elektronisch tellen
De signalen die de NVVB van haar leden in groten getale heeft ontvangen is de overtuiging dat het stembiljet te groot is. Tijdens de stemdag wordt de wachttijd op het stembureau overdag langer, omdat grote stembiljetten veel tijd kosten om uit te vouwen, in te vullen en weer op te vouwen. Het moeilijk uitvouwen van de biljetten na 21.00 uur kost om dezelfde reden te veel tijd, waardoor het langer duurt om ze te tellen. Een nieuw stembiljet biedt daarnaast mogelijkheden om elektronisch tellen mogelijk te maken. Het advies is dan ook de digitaliseringsagenda naar voren te halen en het Belgische (Vlaamse) model (combinatie van een stemprinter en elektronisch stemmenteller) te onderzoeken.
De NVVB is ook van mening dat hertellingen bij kleine verschillen, zoals één of enkele stemmen onnodig is. De vereniging stelt voor de foutmarge op te tillen naar bijvoorbeeld 10 stemmen verschil. Een andere aanbeveling is om de opslag en met name het gescheiden vervoer door twee personen van het proces-verbaal en de andere stembescheiden te vereenvoudigen en tijdens de telling op de stemdag niet meer op lijstniveau te tellen. Om de belasting voor stembureauleden te verkleinen en de uitvoerbaarheid te verbeteren stellen ze ook voor de stembureaus minder lang te openen, bijvoorbeeld openingstijden van 08.00 tot 20.00 uur.
Hollands Kroon
Ook in Hollands Kroon waren er problemen tijdens de laatste verkiezingen. De gemeenteraad heeft dan ook om een evaluatie gevraagd en het college laat in antwoord daarop weten welke veranderingen zij in de toekomst wil doorvoeren. Tijdens de laatste verkiezingen waren er minder stemlocaties dan gebruikelijk en waren niet alle locaties even goed toegankelijk voor mindervaliden. Het college wil een betere spreiding bereiken door met name in de grotere kernen meer stembureaus met drie stemhokjes in te zetten en ook de toegankelijkheid te verbeteren door meer gebruik te maken van zorglocaties. Ook ziet men kansen voor een mobiel stembureau waarbij de kleinere kernen in een rooster worden opgenomen.
Daarnaast kiest het college voor centraal tellen. Dit houdt in dat er op de avond zelf, na sluiting van het stembureau, alleen op partijniveau wordt geteld. “Daarmee zijn we sneller in staat de uitslag op partijniveau te communiceren/ presenteren. De dag erna wordt op een centraal punt (denk bijvoorbeeld aan Sporthal Veerburg en/of MFA) op kandidaat-niveau de telling afgerond.”
Betaalde tellers
Om de hoge werkdruk en de te lange werkdagen weg te nemen wil het college betaalde externe tellers in gaan zetten op zowel de dag van de verkiezingen als de dag erna. Ook wordt onderzocht of alle stembureauleden en met name de voorzitters wel zijn opgewassen tegen hun taak. Voorts moet er meer voor de inwendige mens van de stembureauleden worden gezorgd, zoals een lunch, warme maaltijd, snacks en drinken.
Naast voorgaande wijzigingen laat het college aan de gemeenteraad weten dat er voor de grotere kernen al een flink aantal concrete uitbreidingen en wijzigingen in beeld zijn die zij bij de eerstkomende verkiezingen wil doorvoeren.
