Eerste 100 dagen Stefan van Schaik bij Woningstichting: samenhang als motor van verandering

Den Helder – De eerste honderd dagen van Stefan van Schaik als directeur-bestuurder van Woningstichting Den Helder zitten er op. In deze periode heeft hij zich vooral gericht op het aanbrengen van samenhang binnen de gehele organisatie, van beleid en besluitvorming tot cultuur en werkprocessen. Daarmee zijn de eerste stappen gezet voor een Woningstichting die doelgericht haar nieuwe koers vaart.

Van Schaik stond voor een grote uitdaging, maar kwam goed voorbereid naar Den Helder. “Voordat ik begon had ik een boek van Maaike van der Wal gelezen genaamd ‘Het venijn zit in de start’. Dat was voor mij de aanleiding om een honderd dagen plan voor mezelf op te stellen”, vertelt hij. Zijn plan bestond uit drie fasen: kennismaken met de organisatie, analyseren van de opgaven en het nemen van besluiten. “Ik had een aantal succescriteria geformuleerd voor wat ik na honderd dagen bereikt wilde hebben op elk van die vlakken”, aldus Van Schaik.

Een belangrijk onderdeel was het concreet maken van de nieuwe koers ‘Goed wonen geeft Kracht’ van Woningstichting. “Die moest langzaam van het papier af en gaan leven in het hoofd en hart van de mensen”, zegt de directeur-bestuurder van de woningcorporatie. Ook het indienen van een herstelplan bij de Autoriteit woningcorporaties moest gebeuren en daarnaast wilde Van Schaik een nieuwe visie op bestuur en besluitvorming ontwikkelen. “Dat was nodig, want er is een nieuw bestuur. Ik heb een andere leiderschapsstijl en maak andere keuzes. Geen ingrijpende wijzigingen, maar wel andere accenten”, zo verklaart Van Schaik.

Samenhang
Gedurende zijn eerste maanden – en de uitvoering van het plan – constateerde Van Schaik dat er sprake was van een gebrek aan samenhang in de organisatie. “We hebben redelijk veel beleid liggen, maar er zit geen samenhang in. Dat soort dingen komen voort uit gesprekken. Bij gesprekken over de nieuwe koers kom je bijvoorbeeld snel op thema’s die andere onderdelen raken. Als we onze dienstverlening meer vanuit het perspectief van de bewoners willen vormgeven, betekent dat ook iets voor de beleidskeuzes die we maken of hoe we onze werkprocessen inrichten”, aldus Van Schaik.

Het aanbrengen van samenhang werd onderdeel van de nieuwe visie op bestuur en besluitvorming. De titel daarvan is ‘Van pragmatiek naar strategie’. Van Schaik legt uit: “Ze zijn hier ijzersterk in het maken van pragmatische keuzes, maar het is ook belangrijk dat die keuzes ons structureel de goede kant op helpen. Zodat er een duidelijke lijn is in welke principes we toepassen, samenhang dus.” De directeur-bestuurder heeft er alle vertrouwen in dat Woningstichting straks doelgericht haar nieuwe koers vaart. “Iedereen hier is onwijs trots op Den Helder en dat is ook terecht. Die collectieve trots is een goede voedingsbodem voor de veranderingen die we willen doorvoeren”, vertelt hij.

Huurbevriezing
Alsof de opgaven voor Woningstichting Den Helder nog niet groot genoeg waren, ontstond ook nog de dreiging van een landelijke huurbevriezing. Die zou de organisatie een investeringsbudget van 150 miljoen euro kosten. “Dat was echt een bom onder onze plannen”, zegt Van Schaik. Hoewel inmiddels bekend is dat de huurbevriezing niet doorgaat, had de dreiging directe impact. “We moesten een meerjarenbegroting maken met scenario’s voor het geval de huurbevriezing zou worden doorgevoerd. We staan er financieel kwetsbaarder voor dan veel andere corporaties. Landelijk gezien zijn onze huren laag, maar onze onderhoudslasten juist hoog”, aldus de directeur-bestuurder.

Van Schaik ziet echter ook het positieve in van deze ontwikkeling, het bracht de organisatie namelijk nieuwe inzichten. “We realiseerden ons dat we veel beter voorbereid moeten zijn op veranderingen in wet- en regelgeving. We werken nu aan een systeem waarmee we makkelijker alternatieve scenario’s kunnen opstellen. Vanuit het herstelplan vonden we dat al nodig, maar de urgentie is hierdoor nog groter geworden”, zegt hij. Het herstelplan is inmiddels zo goed als afgerond. De definitieve versie wordt eind juni ingeleverd bij de Aw, die vervolgens toezicht houdt op de uitvoering van de herstelwerkzaamheden.

Tevreden
Gevraagd of Van Schaik tevreden is over de uitvoering van zijn honderd dagen plan, blijft het een momentje stil, maar uiteindelijk is het antwoord ja. “Het is wel heel snel gegaan. Als je in kalm water instapt dan heb je alle tijd om rustig om je heen te kijken voordat je tot keuzes moet komen. Die ruimte had ik niet. Dus vandaar enige aarzeling. Ja, ik ben heel erg tevreden over waar we nu staan, maar de weg daar naartoe is wel intenser geweest dan ik vooraf had ingeschat. Ik dacht dat vooral ‘bouwen aan vertrouwen’ het hoofdthema zou zijn zou zijn, maar daar kwam veel meer uit”, vertelt hij.

Terugkijkend was het hoofdthema van zijn eerste honderd dagen eerder ‘vanuit vertrouwen herinrichten’. Van Schaik: “Wat ik net verteld heb dat gaat voornamelijk over de binnenkant van onze organisatie, dus wat onder de motorkap zit. De vorige keer hadden we het over onze koers, dat is de route die we met die auto willen afleggen. Ik heb er heel veel vertrouwen in dat we die mooie route door een landschap wat ertoe doet inmiddels kunnen afleggen met een motor die ons niet gaat tegenzitten. Een organisatie die zich rolvaardig inzet voor haar huurders, woningzoekenden en de stad.”